Poradnik dla mężczyzn: Jak zadbać o swoje zdrowie?

Spis treści:

• Dlaczego profilaktyka zdrowia mężczyzny jest tak ważna?
• Najczęstsze choroby zagrażające mężczyznom w wieku 25-60 lat
• Jakie badania profilaktyczne warto wykonywać regularnie?
• Szczepienia zalecane dorosłym mężczyznom
• Zdrowie serca i metabolizmu pod kontrolą
• Jak dbać o zdrowie intymne i hormonalne?
• Wsparcie zdrowia psychicznego i odporności na stres
• Roczny plan profilaktyki zdrowia mężczyzny
• Dlaczego profilaktyka to najlepsza inwestycja w życie i przyszłość?
• FAQ

Dlaczego profilaktyka zdrowia mężczyzny jest tak ważna?

Profilaktyka między 25. a 60. rokiem życia zmniejsza ryzyko najczęstszych chorób i utrzymuje pełną sprawność w życiu zawodowym oraz rodzinnym. W tym okresie rośnie obciążenie obowiązkami i stresem, dlatego plan działań powinien być prosty, powtarzalny i osadzony w kalendarzu. Podstawą są regularne pomiary ciśnienia, kontrola masy ciała i obwodu talii, cykliczne badania krwi oraz konsultacje z lekarzem podstawowej opieki. Wiele schorzeń rozwija się bezobjawowo przez lata, dlatego wykrycie ich na wczesnym etapie pozwala uniknąć powikłań i agresywnego leczenia.

Stały rytm kontroli zdrowia można zorganizować analogicznie do przeglądu technicznego pojazdu. Raz w roku pakiet badań laboratoryjnych, raz na kilka lat wybrane badania obrazowe, a w określonym wieku badania przesiewowe nowotworów. Taki harmonogram ułatwia konsekwencję i zmniejsza ryzyko odkładania decyzji. Systematyczność jest tu ważniejsza niż jednorazowe zrywy, ponieważ to powtarzalne nawyki przynoszą trwały spadek ryzyka sercowo-naczyniowego i metabolicznego.

W profilaktyce liczą się także działania możliwe do wykonania samodzielnie w domu. Należą do nich samokontrola ciśnienia i tętna, monitorowanie masy ciała i obwodu talii, comiesięczne samobadanie jąder oraz rejestrowanie jakości snu i aktywności. Takie dane pomagają lekarzowi dobrać postępowanie i wskazać obszary wymagające korekty stylu życia. Wcześnie wykryte odchylenia można korygować dietą, aktywnością i ewentualnymi lekami, co ogranicza liczbę hospitalizacji i nieobecności w pracy.

Istotnym elementem jest także odporność na infekcje, którą wzmacnia aktualny kalendarz szczepień dorosłych. Choroby zakaźne potrafią nasilać istniejące problemy zdrowotne i wydłużać rekonwalescencję. Regularne dawki przypominające ograniczają ryzyko zachorowania i ciężkiego przebiegu, co ma znaczenie dla zachowania ciągłości obowiązków rodzinnych i zawodowych. Profilaktyka to praktyczne zarządzanie zdrowiem, które zapewnia bezpieczeństwo sobie i bliskim oraz pozwala planować przyszłość bez nagłych przerw spowodowanych chorobą.

Najczęstsze choroby zagrażające mężczyznom w wieku 25-60 lat

Największe znaczenie mają choroby sercowo-naczyniowe, zaburzenia metaboliczne, wybrane nowotwory, problemy psychiczne oraz zaburzenia erekcji, które często sygnalizują kłopoty naczyniowe. W praktyce oznacza to potrzebę kontroli ciśnienia, cholesterolu i glikemii, utrzymywania prawidłowej masy ciała oraz korzystania z badań przesiewowych odpowiednich do wieku i czynników ryzyka. Do chorób sercowo-naczyniowych należą nadciśnienie, miażdżyca, choroba wieńcowa i udar mózgu. Utrzymywanie ciśnienia tętniczego w zalecanym zakresie i obniżanie stężenia cholesterolu LDL ogranicza ryzyko zawału oraz powikłań naczyniowych.

Zaburzenia metaboliczne obejmują nadwagę, otyłość, insulinooporność i cukrzycę typu 2. Kluczowym wskaźnikiem ryzyka jest obwód talii, który u mężczyzn powyżej 94 cm wskazuje na zwiększone ryzyko zespołu metabolicznego. Na tempo zmian metabolicznych wpływają dieta, brak ruchu, przewlekły stres i niedobór snu. Redukcja masy ciała o kilka kilogramów, zwiększenie aktywności i mądre żywienie szybko poprawiają profil lipidowy i wartości glukozy oraz ciśnienia. Nieleczone zaburzenia metaboliczne przyspieszają rozwój miażdżycy i prowadzą do uszkodzenia serca, nerek i wzroku, dlatego wczesne rozpoznanie jest kluczowe.

Do nowotworów typowych dla mężczyzn należą rak prostaty, rak jelita grubego i rak jądra. Rak prostaty częściej pojawia się po 50. roku życia, dlatego wskazane są regularne wizyty u urologa i, zgodnie z indywidualnymi wskazaniami, oznaczanie PSA oraz badanie per rectum. Rak jelita grubego rozwija się skrycie, dlatego po 50. roku życia zaleca się kolonoskopię oraz testy na krew utajoną w kale w latach pośrednich. Rak jądra dotyka głównie młodszych mężczyzn, stąd znaczenie ma comiesięczne samobadanie jąder i szybka konsultacja przy wykryciu guzka, obrzęku lub bólu. Wczesne wykrycie nowotworów wielokrotnie zwiększa szanse wyleczenia i ogranicza zakres koniecznego leczenia.

Problemy psychiczne obejmują depresję, zaburzenia lękowe, wypalenie zawodowe oraz uzależnienia. Objawy u mężczyzn bywają maskowane przez drażliwość, pracoholizm i sięganie po alkohol, co opóźnia diagnostykę. Sygnały alarmowe to długotrwałe obniżenie nastroju, zaburzenia snu, spadek energii, trudności w koncentracji i myśli rezygnacyjne. Wczesny kontakt z psychologiem lub psychiatrą, połączenie terapii z aktywnością fizyczną oraz uporządkowaniem rytmu dnia zmniejsza ryzyko nawrotów i poprawia funkcjonowanie. Warto korzystać z narzędzi do monitorowania nastroju i poziomu stresu, co ułatwia rozmowę ze specjalistą i planowanie zmian.

Zaburzenia erekcji często poprzedzają objawy choroby wieńcowej i mogą świadczyć o uogólnionej dysfunkcji śródbłonka naczyniowego. Dlatego wymagają oceny czynników sercowo-naczyniowych, w tym lipidogramu, glikemii, pomiarów ciśnienia i, gdy to zasadne, badań kardiologicznych. Potraktowanie problemów ze wzwodem jako sygnału ostrzegawczego pozwala wcześnie wdrożyć działania ochronne dla układu krążenia i poprawić ogólny stan zdrowia. Świadome podejście do wymienionych zagrożeń ułatwia dobranie skutecznej profilaktyki dostosowanej do wieku, stylu życia i obciążeń rodzinnych. Połączenie badań, szczepień oraz codziennych nawyków prozdrowotnych zapewnia największą redukcję ryzyka i więcej lat przeżytych w dobrym zdrowiu.

Jakie badania profilaktyczne warto wykonywać regularnie?

Regularne badania przesiewowe wykrywają choroby na wczesnym etapie i znacząco zwiększają skuteczność leczenia. Plan badań powinien być dopasowany do wieku i czynników ryzyka takich jak palenie, nadwaga, obciążenia rodzinne, nadciśnienie, cukrzyca i mała aktywność fizyczna. Każdy mężczyzna między 25. a 60. rokiem życia powinien mieć coroczny przegląd zdrowia obejmujący podstawowe badania laboratoryjne, pomiar ciśnienia i ocenę masy ciała wraz z obwodem talii. Część badań wykonuje się co roku, inne co 2-5 lat, a badania onkologiczne według wieku i wskazań. Poniżej znajduje się praktyczny podział według grup wiekowych oraz przykładowy kalendarz badań w formie tabeli.

Grupa wiekowa 25-35 lat

• Morfologia krwi oraz badanie ogólne moczu co 1-3 lata.
• Lipidogram przynajmniej raz do 30. roku życia, następnie co 3-5 lat przy braku czynników ryzyka.
• Glukoza na czczo lub HbA1c co 1-2 lata częściej przy nadwadze lub obciążeniach rodzinnych.
• Pomiary ciśnienia w domu raz w tygodniu oraz podczas każdej wizyty lekarskiej.
• Samobadanie jąder co miesiąc oraz wizyta u urologa w razie niepokojących zmian.
• Kontrola stomatologiczna co 6-12 miesięcy oraz dermatolog przy licznych znamionach raz w roku.

Grupa wiekowa 35-45 lat

• Morfologia, lipidogram, glukoza lub HbA1c, badanie moczu co rok lub co 2 lata zależnie od ryzyka.
• TSH jednorazowo po 40. roku życia następnie według zaleceń lekarza.
• EKG spoczynkowe co 3-5 lat częściej przy dolegliwościach lub podwyższonym ryzyku.
• USG jamy brzusznej co 3-5 lat oraz RTG klatki piersiowej co 5 lat u palaczy częściej.
• Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego kalkulatorem po 40. roku życia co około 5 lat.
• Badanie testosteronu rano na czczo przy objawach niedoboru energii spadku libido lub spadku siły.

Grupa wiekowa 45-60 lat

• Corocznie morfologia, lipidogram, glukoza lub HbA1c, kreatynina z eGFR, próby wątrobowe oraz badanie moczu.
• EKG co rok po 55. roku życia częściej przy wskazaniach.
• Kolonoskopia pierwsza między 50 a 55 rokiem życia następnie co 10 lat przy prawidłowym wyniku.
• Test na krew utajoną w kale co rok w latach między kolonoskopiami.
• Urolog po 50. roku życia badanie prostaty oraz w razie wskazań oznaczanie PSA.
• RTG klatki piersiowej co 5 lat u palaczy rozważenie niskodawkowej tomografii płuc.
• USG jamy brzusznej co rok oraz okulista co 1-2 lata w celu oceny jaskry i siatkówki.

Kalendarz badań w skrócie

Najważniejsze jest włączenie badań do stałego rocznego harmonogramu i sumienne realizowanie zaleceń lekarza rodzinnego. Dodatkowe testy jak RTG płuc tomografia niskodawkowa próba wysiłkowa echo serca czy USG tętnic szyjnych wykonuje się według wskazań klinicznych. W przypadku nieprawidłowych wyników należy skrócić odstępy kontroli oraz wdrożyć leczenie i zmianę stylu życia.

Szczepienia zalecane dorosłym mężczyznom

Szczepienia dorosłych ograniczają ryzyko ciężkich infekcji które pogarszają przebieg chorób przewlekłych i zwiększają absencję w pracy. Mężczyźni w wieku 25-60 lat powinni regularnie aktualizować odporność przeciw tężcowi błonicy i krztuścowi oraz co sezon szczepić się przeciw grypie. Warto uzupełnić ochronę przeciw WZW B i WZW A rozważyć szczepienie przeciw HPV oraz przy częstym kontakcie z naturą zaszczepić się przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. W starszym wieku oraz u osób z chorobami przewlekłymi istotna jest ochrona przeciw pneumokokom oraz półpaścowi. Poniższa lista porządkuje najważniejsze wskazania.

• Tężec błonica krztusiec dTap dawka przypominająca co 10 lat możliwe podanie w aptece lub przychodni.
• Grypa szczepienie co roku najlepiej jesienią szczególnie u osób pracujących z ludźmi i przewlekle chorych.
• COVID-19 dawki przypominające według aktualnych zaleceń szczególnie dla osób z chorobami serca i płuc.
• WZW B u nieuodpornionych trzy dawki według schematu z możliwością przyspieszenia.
• WZW A dwie dawki dla osób podróżujących oraz pracujących w gastronomii i opiece zdrowotnej.
• HPV u młodszych dorosłych przed rozpoczęciem życia seksualnego lub we wczesnym jego etapie według schematu 2 lub 3 dawek.
• Kleszczowe zapalenie mózgu trzy dawki oraz dawki przypominające co 3-5 lat dla osób aktywnych na terenach leśnych.
• Pneumokoki zalecane jednorazowe szczepienie dla dorosłych z chorobami przewlekłymi oraz po 50-60 roku życia według zaleceń lekarza.
• Półpasiec po 50. roku życia dla zwiększenia ochrony przed neuralgią popółpaścową.

Szczepienia można zrealizować w poradni lekarza rodzinnego lub w aptece która ma uprawnienia do kwalifikacji i podania. Część preparatów jest refundowana w określonych grupach wiekowych i klinicznych dlatego przed zakupem warto sprawdzić przysługujące zniżki. W praktyce najlepiej podczas corocznego przeglądu zdrowia omówić kalendarz szczepień z lekarzem i ustalić terminy kolejnych dawek. Po szczepieniu należy odnotować nazwę dawkę i datę w książeczce szczepień lub w aplikacji elektronicznej aby utrzymać porządek w dokumentacji. Dla osób często podróżujących przydatna jest konsultacja medycyny podróży która uzupełni zalecenia o szczepienia wymagane przez kierunek wyjazdu. Regularna immunizacja zmniejsza liczbę infekcji i przerw w pracy oraz ogranicza powikłania u osób z chorobami przewlekłymi.

Zdrowie serca i metabolizmu pod kontrolą

Kontrola ciśnienia cholesterolu i glikemii to fundament profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych. Pomiary ciśnienia wykonuj w spoczynku w domu na certyfikowanym ciśnieniomierzu zapisując średnią z dwóch pomiarów. Wartości powyżej 140 na 90 utrzymujące się w wielu pomiarach wymagają konsultacji lekarskiej i modyfikacji stylu życia. W lipidogramie kluczowy jest LDL który należy obniżać dietą aktywnością i w razie potrzeby lekami według celu ustalonego z lekarzem. HDL powinien być możliwie wysoki a trójglicerydy niskie co wspiera ograniczenie cukrów prostych alkoholu i nadwagi.

Interpretacja glikemii i HbA1c jest prosta gdy stosujesz stałe godziny posiłków i regularną aktywność. Glukoza na czczo poniżej 100 mg/dl jest prawidłowa zakres 100-125 mg/dl wskazuje na stan przedcukrzycowy a wartości od 126 mg/dl wymagają dalszej diagnostyki. HbA1c odzwierciedla średni poziom cukru z ostatnich miesięcy i jest użyteczna do monitorowania postępów. Wczesne wychwycenie podwyższonego cukru umożliwia zmianę stylu życia zanim dojdzie do powikłań takich jak neuropatia czy choroba nerek.

Dieta przyjazna sercu to przewaga warzyw owoców pełnych zbóż roślin strączkowych ryb i dobrych tłuszczów roślinnych. Ogranicz sól do około 5 g na dobę zrezygnuj z nadmiaru czerwonego mięsa wędlin i słodyczy oraz wybieraj wodę zamiast słodzonych napojów. Prosty model talerza połowę miejsca zajmują warzywa i owoce jedną czwartą pełnoziarniste zboża a pozostałą część chude źródła białka. Zmiana jadłospisu już w kilka tygodni obniża ciśnienie i trójglicerydy oraz poprawia samopoczucie.

Aktywność fizyczna działa jak lek obniżający ciśnienie i poprawiający profil lipidowy. Cel to co najmniej 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo lub 75 minut intensywnego oraz 2 sesje ćwiczeń siłowych. Zacznij od szybkich spacerów jazdy na rowerze i treningu oporowego z ciężarem własnego ciała. Unikaj długiego siedzenia wprowadzając krótkie przerwy ruchowe co godzinę co poprawia krążenie i koncentrację. Przy nadwadze zaplanuj powolną redukcję masy ciała około 0,5 kg na tydzień łącząc dietę z ruchem.

• Ustal cele liczby ciśnienie poniżej 130 na 80 LDL według ryzyka obwód pasa poniżej 94 cm.
• Monitoruj postępy zapisuj wyniki w notesie lub aplikacji i omawiaj je na wizycie lekarskiej.
• Stosuj kalkulator ryzyka po 40. roku życia aby dopasować intensywność profilaktyki.
• Reaguj na sygnały ból w klatce duszność kołatanie serca zawroty głowy wymagają pilnej konsultacji.

Konsekwentne działanie w czterech obszarach pomiary dieta ruch sen zapewnia największą redukcję ryzyka chorób serca. W razie nieprawidłowych wyników nie zwlekaj z leczeniem farmakologicznym które stanowi uzupełnienie stylu życia i chroni przed zawałem oraz udarem.

Jak dbać o zdrowie intymne i hormonalne?

Regularne samobadanie jąder oraz czujność na objawy z prostaty umożliwiają wczesne wykrycie problemów urologicznych. Samobadanie wykonuj co miesiąc najlepiej pod prysznicem gdy skóra moszny jest rozluźniona. Użyj obu dłoni aby delikatnie przesuwać jądro między palcami zwracając uwagę na nowe guzki twarde zgrubienia obrzęk lub ból. W przypadku niepokojącego znaleziska skontaktuj się z lekarzem urologiem bez zwłoki. Ból w jądrze nagłe powiększenie moszny krew w nasieniu lub gorączka wymagają pilnej oceny.

Objawy ze strony prostaty pojawiają się częściej po 45-50 roku życia i obejmują osłabiony strumień moczu trudność w rozpoczęciu mikcji częste wstawanie w nocy oraz uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Nie bagatelizuj tych sygnałów lekarz zbada prostatę i dobierze postępowanie. Dodatkowo u części mężczyzn wskazane jest oznaczanie PSA według zaleceń. Aktywność fizyczna ograniczenie alkoholu oraz regularna ejakulacja mogą łagodzić dolegliwości i wspierać zdrowie prostaty.

Poziom testosteronu wpływa na energię libido masę mięśniową oraz samopoczucie. Spadek po 40. roku życia bywa fizjologiczny jednak nasilone objawy takie jak przewlekłe zmęczenie spadek nastroju obniżenie popędu i słabsza siła mogą sugerować niedobór. Badanie testosteronu wykonuje się rano na czczo a decyzję o ewentualnym leczeniu podejmuje lekarz po ocenie całości stanu zdrowia. Na poziom hormonów korzystnie wpływa normalizacja masy ciała regularny sen ograniczenie stresu i trening siłowy.

Zaburzenia erekcji często wyprzedzają chorobę wieńcową dlatego pełna ocena czynników sercowo-naczyniowych jest konieczna. W diagnostyce uwzględnia się lipidogram glikemię pomiary ciśnienia EKG oraz ocenę stylu życia. W leczeniu oprócz farmakoterapii ważne są redukcja masy ciała zaprzestanie palenia ograniczenie alkoholu oraz dbałość o sen i aktywność. Otwarta rozmowa z lekarzem i partnerką ułatwia skuteczne leczenie oraz zmniejsza stres związany z problemem.

Wsparcie zdrowia psychicznego i odporności na stres

Zdrowie psychiczne wpływa na decyzje żywieniowe sen aktywność i relacje dlatego wymaga równie systematycznej troski jak ciśnienie czy cholesterol. Najczęstsze trudności to obniżony nastrój lęk przewlekły stres wypalenie zawodowe oraz nadużywanie alkoholu. Sygnały alarmowe obejmują utrzymujące się powyżej dwóch tygodni pogorszenie nastroju trudności ze snem spadek energii drażliwość oraz myśli rezygnacyjne. Wczesna konsultacja z psychologiem lub psychiatrą pozwala szybko wdrożyć skuteczne metody leczenia i zapobiega powikłaniom.

Sen jest podstawą regeneracji mózgu i układu hormonalnego. Dąż do 7-8 godzin snu w stałych porach ogranicz wieczorne ekrany i kofeinę oraz wietrz sypialnię przed snem. Regularny wysiłek fizyczny poprawia jakość snu i obniża poziom stresu. Aktywność w ciągu dnia nawet w krótkich blokach zmniejsza napięcie i poprawia koncentrację. Warto utrzymywać relacje społeczne które pełnią funkcję bufora psychicznego oraz planować czas wolny z dala od pracy.

Skuteczne techniki radzenia sobie ze stresem są proste i możliwe do nauki w domu. Należą do nich ćwiczenia oddechowe uważność krótkie medytacje oraz elementy terapii poznawczo-behawioralnej takie jak praca z myślami automatycznymi i dziennik sytuacji stresujących. Dobrze działają spacery w terenie zielonym krótkie treningi siłowe oraz aktywności manualne które wyciszają układ nerwowy. Wybierz dwie metody i stosuj je codziennie przez kilkanaście minut aby zbudować odporność na obciążenia.

• Monitoruj nastrój zapisuj poziom stresu w skali 1-10 oraz czynniki które go zwiększają.
• Planuj przerwy krótka przerwa co 90 minut pracy zmniejsza zmęczenie i poprawia efektywność.
• Ogranicz alkohol nie stosuj go jako metody redukcji stresu gdyż pogarsza sen i nastrój.
• Szanuj granice ustal stałą godzinę zakończenia pracy oraz czas na regenerację.

Pomoc specjalistyczna jest konieczna gdy pojawiają się myśli samobójcze utrzymujący się bezsenność silny lęk lub brak funkcjonowania w pracy i w domu. Wsparcie psychologiczne i farmakologiczne bywa czasowe ale przynosi dużą poprawę jakości życia oraz ułatwia utrzymanie zdrowych nawyków somatycznych.

Roczny plan profilaktyki zdrowia mężczyzny

Największą skuteczność daje roczny cykl profilaktyki zaplanowany z góry i wpisany do kalendarza. Traktuj go jak przegląd techniczny samochodu wykonując zestaw badań wizyty i szczepienia w jednym okresie roku. Ustal stały miesiąc na diagnostykę a przypomnienia ustaw w telefonie. Po wizycie zbierz wyniki do jednego pliku oraz zapisz kolejne terminy aby utrzymać porządek.

Checklist corocznych działań

• Badania laboratoryjne morfologia lipidogram glukoza lub HbA1c kreatynina eGFR próby wątrobowe badanie moczu.
• Pomiary ciśnienie masa ciała BMI obwód talii oraz zapis do dziennika.
• Profil onkologiczny samobadanie jąder co miesiąc kontrola skóry test na krew utajoną po 50. roku życia kolonoskopia według harmonogramu.
• Wizyty lekarz rodzinny urolog po 50. roku życia stomatolog co 6-12 miesięcy okulista według wieku dermatolog przy znamionach.
• Szczepienia dTap co 10 lat grypa co roku dawki przypominające COVID-19 oraz pozostałe według wskazań.

Jak wpleść profilaktykę w napięty kalendarz

• Rezerwuj z wyprzedzeniem zaplanuj badania w mniej obciążonym okresie pracy.
• Łącz zadania badania laboratoryjne rano następnie konsultacja z lekarzem tego samego dnia.
• Wykorzystaj soboty wiele laboratoriów działa w weekend co zmniejsza koszty organizacyjne.
• Użyj przypomnień powtarzające się alerty raz w roku oraz comiesięczne przypomnienie o samobadaniu jąder.

Orientacyjne koszty i pakiety

Podstawowy pakiet badań prywatnie to zwykle kilkaset złotych a w ramach opieki publicznej wiele testów wykonasz bezpłatnie po uzgodnieniu z lekarzem rodzinnym. Firmy często oferują pracownikom pakiety medyczne obejmujące profilaktykę warto sprawdzić zakres i terminy. Prywatne centra medyczne przygotowują pakiety męskie z morfologią lipidogramem glukozą PSA oraz USG co ułatwia organizację w jednym miejscu. Najważniejszy jest jednak regularny rytm badań niezależnie od miejsca realizacji.

Dlaczego profilaktyka to najlepsza inwestycja w życie i przyszłość?

Profilaktyka daje więcej lat życia w zdrowiu oraz zmniejsza liczbę nagłych przerw w pracy i w życiu rodzinnym. Regularne badania szczepienia oraz mądre nawyki żywieniowe i ruchowe ograniczają ryzyko zawału udaru cukrzycy i nowotworów. Dbanie o siebie to realna korzyść dla bliskich stabilność finansowa oraz większa dostępność dla rodziny. Roczny przegląd zdrowia porządkuje działania i ułatwia konsekwencję. Prosty plan wykonany co roku buduje przewagę nad chorobami które rozwijają się powoli i bezobjawowo. Wybierz miesiąc na profilaktykę zarezerwuj badania oraz wizytę u lekarza rodzinnego i zacznij od razu. Każdy krok ma znaczenie nawet krótki spacer każdego dnia mniej soli w diecie oraz regularny sen. Zabezpiecz przyszłość swoją i swojej rodziny zaczynając dziś od konkretów które masz w zasięgu ręki.

FAQ

Przypisy:

Obwód talii to prosty i tani wskaźnik zdrowia metabolicznego, który pozwala ocenić ryzyko zespołu metabolicznego i chorób sercowo-naczyniowych. Pomiar wykonuje się na wysokości połowy odległości między dolnym brzegiem żeber a górnym brzegiem kości biodrowej. U mężczyzn wartości powyżej 94 cm wskazują na zwiększone ryzyko, a powyżej 102 cm na ryzyko bardzo wysokie.

Choroba wieńcowa - Jest to przewlekłe schorzenie serca polegające na zwężeniu lub zamknięciu tętnic wieńcowych, które doprowadzają krew do mięśnia sercowego. Zwężenie spowodowane blaszką miażdżycową ogranicza dopływ tlenu, co wywołuje bóle w klatce piersiowej zwane dławicą piersiową. W zaawansowanych przypadkach choroba wieńcowa prowadzi do zawału serca i wymaga leczenia farmakologicznego, a czasem zabiegu angioplastyki lub wszczepienia bypassów.

Insulinooporność - Stan w którym tkanki organizmu, głównie mięśnie, wątroba i tkanka tłuszczowa, słabiej reagują na insulinę produkowaną przez trzustkę. Powoduje to konieczność wydzielania większej ilości hormonu, by utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi. Przewlekła insulinooporność prowadzi do rozwoju cukrzycy typu 2. Rozpoznaje się ją poprzez badania krwi, a podstawą leczenia jest redukcja masy ciała, dieta o niskim indeksie glikemicznym i aktywność fizyczna.

Rak jelita grubego - Jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych w Polsce, rozwijający się z polipów błony śluzowej jelita. Często przez wiele lat nie daje objawów, dlatego istotne są badania przesiewowe takie jak kolonoskopia i test na krew utajoną w kale. Wczesne wykrycie nowotworu daje szansę na leczenie operacyjne i całkowite wyleczenie, natomiast późne stadia wymagają terapii skojarzonej obejmującej chirurgię, chemioterapię i radioterapię.

PSA - Antygen swoisty dla prostaty, czyli białko produkowane przez komórki gruczołu krokowego. Jego poziom we krwi wzrasta w przypadku przerostu, zapalenia lub raka prostaty. Badanie PSA służy jako narzędzie diagnostyczne i przesiewowe, ale nie daje jednoznacznej odpowiedzi, dlatego wynik zawsze interpretuje się w połączeniu z badaniem urologicznym i wywiadem klinicznym.

Kolonoskopia - Badanie endoskopowe polegające na wprowadzeniu giętkiego aparatu przez odbyt do jelita grubego. Umożliwia bezpośrednie obejrzenie błony śluzowej, usunięcie polipów i pobranie wycinków do badania histopatologicznego. To najskuteczniejsze narzędzie w profilaktyce raka jelita grubego. Zalecane jest wykonywanie pierwszej kolonoskopii między 50. a 55. rokiem życia, a przy obciążeniach rodzinnych nawet wcześniej.

TSH - Hormon tyreotropowy wydzielany przez przysadkę mózgową, którego poziom w surowicy ocenia funkcję tarczycy. Podwyższone TSH wskazuje zwykle na niedoczynność tarczycy, a obniżone na nadczynność. Regularna kontrola TSH pozwala wcześnie wykryć zaburzenia metaboliczne wpływające na masę ciała, nastrój i gospodarkę lipidową.

Półpasiec - Choroba wirusowa wywołana reaktywacją wirusa ospy wietrznej i półpaśca, który pozostaje uśpiony w zwojach nerwowych po przebytej ospie. Objawia się bolesną wysypką pęcherzykową wzdłuż nerwów i może prowadzić do powikłania zwanego neuralgią popółpaścową, czyli przewlekłego bólu. Szczepienie przeciw półpaścowi zaleca się osobom po 50. roku życia dla zmniejszenia ryzyka zachorowania i ciężkiego przebiegu choroby.

Źródło: GUS, Kardiologia Polska, Medycyna Praktyczna, Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia, NIZP PZH Szczepienia.Info, Pacjent.gov.pl, Policja, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Polskie Towarzystwo Urologiczne, WHO, ZapobiegajmySamobojstwom.pl, YouTube